Toczeń rumieniowaty układowy (ang. systemic lupus erythematosus, SLE) należy do układowych chorób tkanki łącznej, czyli tzw. kolagenoz. Do rozwoju SLE dochodzi na skutek nieprawidłowego działania układu immunologicznego i błędnego rozpoznania własnych komórek organizmu jako obcych. Na skutek rozwoju reakcji autoimmunizacyjnej dochodzi m.in. do wytworzenia autoprzeciwciał, które działają destrukcyjnie na tkanki czy narządy, a następnie zaburzają ich funkcjonowanie. W wielu przypadkach zmiany zapalne są rozsiane po organizmie i dotyczą m.in. nerek, serca, płuc oraz mózgu.
Szacuje się, że 5 mln ludzi na świecie cierpi na SLE, ale dokładna liczba chorych nie jest znana. Niepodważalnym faktem jest, że kobiety w wieku 15–45 lat cierpią na to schorzenie znacznie częściej i stanowią około 90% wszystkich chorych. Pomimo wysokiej częstości występowania SLE świadomość społeczna dotycząca tej choroby jest ekstremalnie niska. W ostatnich latach Światowa Federacja Tocznia opublikowała dane na temat wiedzy o SLE wśród 16 tys. ankietowanych z 16 różnych krajów (m.in. Australii, Kanady, Niemiec, Francji oraz Włoch). Otrzymane wyniki są jednoznaczne – o SLE wiemy zdecydowanie za mało:
- 11% ankietowanych twierdzi, że SLE jest rodzajem bakterii, a 8%, że to nazwa rośliny
- 13% ankietowanych wierzy, że do rozwoju SLE dochodzi na skutek kontaktów seksualnych
- 23% ankietowanych czuje się „niekomfortowo”, przytulając osobę chorą na SLE, a 47% czuje się jeszcze mniej bezpiecznie, ściskając jej dłoń
- 51% ankietowanych nie wie, że SLE może prowadzić do anemii, niedoczynności nerek czy zawału serca
- 61% ankietowanych nie zdaje sobie sprawy, że częstym objawem SLE jest zapalenie stawów
W celu poprawy świadomości społecznej, polepszenia jakości życia chorych oraz zwiększenia nakładów finansowych na badania naukowe nad SLE 10 maja każdego roku obchodzony jest Światowy Dzień Tocznia. W tym roku świętujemy go już po raz 15.
Jako producent testów diagnostycznych firma EUROIMMUN chętnie wspiera wszelkie inicjatywy, które mogą przyczyniać się do poprawy komfortu życia pacjentów. W przypadku SLE dużym problemem jest niska rozpoznawalność choroby na wczesnym jej etapie, ze względu na niespecyficzne objawy. U ponad 90% chorych wykrywa się obecność przeciwciał przeciwjądrowych (ang. antinuclear antibodies, ANA) – szczególną wartość diagnostyczną ma wykrycie przeciwciał anty-dsDNA i anty-Sm. Ich swoistość dla SLE wynosi 95–97%. Pojawienie się tych autoprzeciwciał może na kilka lat wyprzedzać pierwsze objawy choroby.
Pomocna w codziennej praktyce diagnosty laboratoryjnego i lekarza jest strona www.autoprzeciwciala.info, która zawiera wykaz dostępnych w Polsce badań autoprzeciwciał i pełną listę wykonujących je laboratoriów. Ponadto, na stronie znajdują się przydatne wskazówki w zakresie doboru badań w kierunku autoprzeciwciał w zależności od objawów i podejrzewanego schorzenia.
Piśmiennictwo
- Fairweather D., Rose N., Women and autoimmune diseases. Emerging Infectious Diseases 2004; 10: 11.
- https://worldlupusday.org/
- Szczeklik A., Praktyczna M. (red.), Choroby wewnętrzne: stan wiedzy na rok 2017. Medycyna Praktyczna 2017.
Barbara Pawłowska
Zastępca Kierownika Działu Informacji Naukowej, Kierownik ds. Szkoleń On-line
Dodaj komentarz