Choroby autoimmunizacyjne są niezwykle heterogenne – zarówno w odniesieniu do częstości występowania, objawów klinicznych, jak i patogenezy. Mimo różnego przebiegu, wszystkie z tych chorób spowodowane są nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego, który zaczyna produkować autoprzeciwciała atakujące narządy i tkanki chorego. Do tej pory zidentyfikowano ponad osiemdziesiąt jednostek chorobowych, wiele z nich zalicza się do chorób układowych tkanki łącznej. Diagnostyka chorób autoimmunizacyjnych stanowi ogromne wyzwanie dla medycyny – to problem multidyscyplinarny, który nierzadko wymaga konsultacji wielu specjalistów. Trudności w diagnostyce chorób z autoagresji wynikają między innymi z heterogenności odpowiedzi immunologicznej oraz szerokiego spektrum autoantygenów cechujących jedną jednostkę chorobową. Z tego względu stosowanie precyzyjnych narzędzi diagnostycznych jest kluczowe w diagnostyce schorzeń o podłożu autoimmunizacyjnym.

Diagnostyka przeciwciał przeciwjądrowych – wciąż duże wyzwanie

Najszerszą i najczęściej badaną grupę autoprzeciwciał stanowią przeciwciała przeciwjądrowe (ANA). Początkowo mianem ANA określano przeciwciała, które reagowały jedynie z antygenami jądra komórkowego, jednakże pojęcie to zostało rozszerzone. Obecnie, zgodnie z definicją, ANA to autoprzeciwciała skierowane przeciwko stałym i rozpuszczalnym antygenom zarówno jądra komórkowego, jak i cytoplazmy. Ich ocena jest kluczowym elementem diagnostyki wielu chorób układowych tkanki łącznej, takich jak toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa czy miopatie zapalne.

Diagnostyka ANA wciąż stanowi duże wyzwanie. Dotyczy to w szczególności diagnostyki przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom cytoplazmatycznym, które w teście immunofluorescencji pośredniej (IIFT) są dość trudne do różnicowania. Wynika to między innymi z tego, że ekspresja wybranych antygenów cytoplazmatycznych na komórkach HEp-2 może być niewielka, co skutkuje słabym sygnałem fluorescencyjnym. Z tego względu zalecane jest potwierdzenie wyników IIFT testem monoswoistym. Przeciwciała przeciwcytoplazmatyczne są kluczowe w diagnostyce miopatii zapalnych (ang. idiopathic inflammatory myopathies, IIM), ale występują również w przebiegu innych schorzeń, w tym tocznia rumieniowatego układowego (ang. systemic lupus erythematosus, SLE) czy pierwotnego zapalenia dróg żółciowych (ang. primary biliary cholangitis, PBC).

EUROLINE Cytoplasm 13 Ag (IgG) – nowość w ofercie EUROIMMUN

Ze względu na specyfikę chorób o podłożu autoimmunizacyjnym testy wieloparametrowe wydają się być najlepszym rozwiązaniem diagnostycznym. Nowym produktem w ofercie EUROIMMUN jest Profil EUROLINE Cytoplasm 13Ag (IgG), który zawiera 13 różnych antygenów, służących do diagnostyki wymienionych chorób autoimmunizacyjnych:

• Jo-1, SRP, PL-7, PL-12, EJ, OJ, Ha, Ks, Zo – do diagnostyki miopatii zapalnych (IIM)
• AMA-M2, M2-3E – do diagnostyki PBC
• rybosomalne białko P (rib.P) – do diagnostyki tocznia rumieniowatego układowego
• Ro-52

W porównaniu z profilem EUROLINE Cytoplasm Profile (IgG) nowy test został wzbogacony o dodatkowe 3 antygeny: Ha, Ks i Zo, których istotność diagnostyczną potwierdzono na podstawie badania przeprowadzonego wśród pacjentów ze śródmiąższową chorobą płuc (ILD, ang. interstitial lung disease), będącą często manifestacją IIM.

Test ten, dzięki jednoczesnemu wykrywaniu różnych przeciwciał, wspiera diagnostykę różnicową chorób autoimmunizacyjnych.

Piśmiennictwo

1. Didier K. et al. Autoantibodies Associated With Connective Tissues Diseases: What Meaning for Clinicians?, Front Immunol. 2018; 9: 541.
2. Choi M.Y. et al. A review and meta-analysis of anti-ribosomal P autoantibodies in systemic lupus erythematosus. Autoimmun Rev. 2020; 19 (3): 102463.
3. Mulhearn B., Tansley S.L., McHugh N.J. Autoantibodies in connective tissue disease. Best Pract Res Clin Rheumatol. 2020; 34 (1): 101462.
4. Meyer W. et al. Anti-Ro-52 antibodies are not disease specific: Prevalence of antibodies against Ro-52 in various rheumatic autoimmune diseases, primary biliary liver cirrhosis and autoimmune and infectious hepatitis. Annals of Rheumatic Diseases. 2008; 67 (Suppl. II): 146.
5. Toh B.H. Diagnostic autoantibodies for autoimmune liver diseases. Clin Transl Immunology. 2017; 6 (5): e139.
6. Terziroli Beretta-Piccoli B., Mieli-Vergani G., Vergani D. The clinical usage and definitione of autoantibodies in immune-mediated liver disease: A comprehensive overview. J Autoimmun. 2018; 95: 144–58.
7. Stuhlmuller B. et al. Disease Specific Autoantibodies in Idiopathic Inflammatory Myopathies. Front Neurol. 2019; 10: 438.
8. Mende M. et al. Autoantibodies in Myositis. How to Achieve a Comprehensive Strategy for Serological Testing. Mediterr J Rheumatol. 2019; 30 (3): 155–6.