Kaszel jest odruchem obronnym, który ma chronić drogi oddechowe zarówno przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, jak i wewnątrzpochodnymi. Suchy ostry kaszel może być związany z infekcjami dróg oddechowych, w tym z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.

Warto jednak pamiętać, że pomimo panującej obecnie epidemii w naszej szerokości geograficznej suchy ostry kaszel to najczęściej objaw innych infekcji wirusowych, np. grypy A i B, RSV oraz infekcji drobnoustrojami, takimi jak Bordetella pertussis, Chlamydophila pneumoniae czy Mycoplasma pneumoniae. W przypadku wielu z nich kaszel może utrzymywać się nawet do kilku miesięcy po wyleczeniu zakażenia.

Laboratoryjna diagnostyka serologiczna zakażeń układu oddechowego pozwala na określenie przyczyny oraz stadium infekcji układu oddechowego. Najczęściej wykorzystywanym narzędziem służącym do różnicowej diagnostyki kaszlu jest badanie obecności przeciwciał wytwarzanych przez układ immunologiczny. Przykładowo, w przypadku krztuśca metody serologiczne (IgA, IgG) pozostają jedyną dostępną metodą diagnostyczną, która pozwala na przeprowadzenie diagnostyki u pacjentów, u których kaszel utrzymuje się powyżej 2–3 tygodni.

Przeciwciała klasy IgA wytwarzane są głównie w błonach śluzowych, gdzie stanowią pierwszą linię obrony organizmu przed patogenami wnikającymi do organizmu przez drogi oddechowe. We krwi pacjenta przeciwciała IgA pełnią rolę uzupełniającą, biorą udział m.in. w neutralizowaniu tych antygenów, którym udało się pokonać barierę śluzówkową i przedostały się do krwioobiegu, dlatego często wykrywa się wysokie stężenia przeciwciał IgA w początkowej, ostrej fazie infekcji układu oddechowego.

Przeciwciała klasy IgM są laboratoryjnym markerem świeżego zakażenia. Najczęściej ich poziom szybko narasta na początku infekcji, następnie zaczyna spadać, a na ich miejsce pojawiają się przeciwciała w klasie IgG. W niektórych przypadkach przeciwciała klasy IgM utrzymują się na podniesionym poziomie przez długi okres, nawet po przechorowaniu. Mówimy wtedy o tzw. przetrwałych przeciwciałach IgM i w takim wypadku ich obecność nie wskazuje na świeżą, aktywną infekcję.

Przeciwciała IgG najczęściej pojawiają się w trakcie infekcji jako ostatnie, jednak ich poziom bardzo szybko narasta. W diagnostyce laboratoryjnej zaobserwowanie wyraźnego wzrostu stężenia przeciwciał w klasie IgG w badaniu dwóch kolejnych próbek pobranych w odstępie 2–3 tygodni wskazuje na aktywnie rozwijającą się infekcję. Przeciwciała w klasie IgG mogą być wykrywane przez długi czas po przechorowaniu, czasami nawet do końca życia pacjenta. W niektórych przypadkach ich obecność wskazuje na nabycie trwałej lub okresowej odporności na dany czynnik zakaźny.