Częste mutacje leżą w naturze koronawirusów, dlatego pojawianie się nowych wariantów wirusa SARS-CoV-2 wydaje się nieuniknione. Wirusy wykorzystują komórki gospodarza do replikacji, podczas której powstają miliony kopii materiału genetycznego, co wiąże się z ryzykiem mutacji. Z powodu braku sprawnych systemów kontrolnych powielania materiału genetycznego mutacje wirusów są nieuchronne! Niektóre zmiany w kodzie genetycznym powodują, że wirus nie jest w stanie zdominować środowiska, z kolei inne wpływają na szybkie rozprzestrzenianie się nowo powstałego wariantu, a także na ciężkość przebiegu wywoływanej infekcji. Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization, WHO) kontroluje zmiany na bieżąco, aby móc odpowiednio szybko zareagować i ograniczyć transmisję groźnego patogenu. Warianty SARS-CoV-2 muszą być dokładnie monitorowane pod kątem zdolności do rozpowszechniania się, patogenności oraz odporności na szczepionki przeciwko COVID-19 i zatwierdzone farmakoterapie.
Warianty zwiększające ryzyko dla globalnego zdrowia publicznego
Pod koniec 2020 r. odnotowano pierwsze przypadki zakażeń nowymi wariantami wirusa SARS-CoV-2, które na początku otrzymały nazwy wywodzące się od miejsc, gdzie zostały po raz pierwszy zidentyfikowane. Jednak 30 maja 2021 r. WHO wprowadziła nową nomenklaturę, opartą na kolejnych literach alfabetu greckiego, aby zapobiec kojarzeniu groźnych wariantów z konkretnymi państwami. Dodatkowo warianty podzielono na grupy różniące się m.in. zdolnością do infekowania, objawami po zakażeniu i ciężkością przebiegu COVID-19.
Podział wariantów SARS-CoV-2
20 września 2021 r. przeklasyfikowano niektóre warianty VOC i VOI, ponieważ stwierdzono, że nie stanowią one większego ryzyka dla globalnego zdrowia publicznego w porównaniu z innymi krążącymi wariantami SARS-CoV-2. Obecnie należą one do grupy VUM.
1. Warianty monitorowane (VUM) – warianty ze zmianami genetycznymi, co do których istnieje podejrzenie, że mogą stanowić zagrożenie w przyszłości.
2. Warianty budzące zainteresowanie (VOI) – warianty, które mogą stanowić ryzyko dla globalnego zdrowia publicznego; powodują poważniejszy przebieg COVID-19, udowodniono wobec nich ograniczoną skuteczność przeciwciał powstałych po przechorowaniu lub szczepieniu przeciw COVID-19 oraz zmniejszoną skuteczność terapii leczniczych.
3. Warianty budzące obawę (VOC) – warianty o potwierdzonej zwiększonej zakaźności i cięższym przebiegu COVID-19 w porównaniu z VOI. Wykazano zmniejszoną podatność tych wariantów SARS-CoV-2 na neutralizację przez przeciwciała powstałe w efekcie naturalnej infekcji lub szczepienia. Skuteczność dostępnych metod diagnostycznych służących do bezpośredniego wykrywania SARS-CoV-2 jest ograniczona.
4. Warianty o wysokiej konsekwencji (VOHC) – warianty, które są mniej podatne na dopuszczone do stosowania farmakoterapie, mogą powodować ciężki przebieg COVID-19 oraz być przyczyną częstszych hospitalizacji i zgonów pacjentów. Skuteczność szczepień przeciw COVID-19 oraz rekomendowanych środków ochrony osobistej jest znacznie zmniejszona, jak również ograniczona jest skuteczność dostępnych metod diagnostycznych w porównaniu z wcześniej krążącymi wariantami. Obecnie żaden z wariantów SARS-CoV-2 nie został uznany za VOHC.
Piśmiennictwo
Aleksandra Świgut
Specjalista w Dziale Informacji Naukowej, Product Manager ds. Nietolerancji Pokarmowych, Specjalista ds. Promocji i Social Media
Dodaj komentarz