Mimo ciągłego postępu medycyny, wielu kampanii społecznych i towarzyszących im działań profilaktycznych oraz powszechnego dostępu do mechanicznych środków antykoncepcyjnych druga dekada XXI wieku odznacza się wyraźnym wzrostem liczby nowo zdiagnozowanych osób z infekcjami intymnymi.

WHO podaje, że każdego roku na świecie odnotowuje się ponad milion nowych zakażeń. Zarejestrowanych przypadków poszczególnych infekcji są setki milionów. W rzeczywistości jednak może ich być nawet dwukrotnie więcej. Na niedokładność danych składa się zapewne wiele czynników, na czele których wymienić należy niezgłaszanie się osób dotkniętych infekcją na badania diagnostyczne. To z kolei może być spowodowane brakiem wyraźnych objawów większości infekcji przenoszonych drogą płciową, zbyt małą wiedzą na temat możliwości transmisji zakażenia, wstydem przed zgłoszeniem się do specjalisty z „intymnym” problemem, a także kłopotem z doborem odpowiedniego badania.

Wykorzystanie w tym celu technik biologii molekularnej zapewnia niezwykłą dokładność i podaje wynik „zero-jedynkowy”. Na szczególną uwagę zasługują badania genetyczne wykrywające większą liczbę patogenów przenoszonych drogą płciową w jednym teście. Taki test polega na wykrywaniu w badanej próbce materiału genetycznego konkretnego patogenu lub grupy patogenów. Zatem w rezultacie otrzymuje się informację o faktycznym występowaniu czynnika zakaźnego w miejscu intymnym. Materiałem do badania są w przypadku kobiet wymazy z szyjki macicy lub pochwy, a mężczyznom rekomenduje się wymaz z cewki moczowej lub rowka zażołędnego bądź innych miejsc chorobowo zmienionych. Dostępne na rynku zestawy wymazowe umożliwiają pacjentom samodzielne pobranie próbki. Kobiety mogą to zrobić za pomocą zestawu do samopobrania Evalyn® Brush lub w gabinecie ginekologa czy położnej. Badanie oferowane przez EUROIMMUN DNA wykrywa 11 patogenów z grupy STI w próbce pacjenta, zapewniając wynik z kompleksową informacją o zdrowiu intymnym. Objawy poszczególnych zakażeń mogą być niespecyficzne lub nawet utajone, dlatego niezwykłą zaletą tego testu jest możliwość sprawdzenia w jednym badaniu wielu różnych czynników zakaźnych.

Pakiet intymny, czyli STI-11

Badanie EUROArray STI firmy EUROIMMUN to multipleksowa reakcja umożliwiająca wykrycie materiału genetycznego 11 patogenów w jednej próbce z użyciem PCR i techniki mikromacierzy. STI (ang. sexually transmitted infections) to grupa infekcji przenoszonych drogą płciową. Infekcje te wywoływane są przez bakterie, wirusy, pierwotniaki oraz grzyby. Test firmy EUROIMMUN umożliwia detekcję najważniejszych patogenów z grupy STI: C. trachomatis, N. gonorrhoeae, HSV-1, HSV-2, H. ducreyi, M. genitalium, M. hominis, T. pallidum, T. vaginalis, U. parvum, U. urealyticum.

Bakteryjne infekcje intymne

Stanowią szeroką grupę infekcji intymnych. Jednym z najważniejszych czynników zakaźnych w tej grupie jest Treponema pallidum, czyli krętek blady powodujący kiłę. Choroba ta znana jest od setek lat, jednak można śmiało stwierdzić, że w ciągu ostatniego dziesięciolecia syfilis przeżywa swój rozkwit. Aktualnie w Polsce odnotowuje się ponad dwukrotnie wyższą liczbę nowych przypadków kiły niż w 2010 roku. Mimo że symptomy są dość charakterystyczne i łatwo zauważalne, w dalszym ciągu pacjenci diagnozowani są na późnym etapie zakażenia. Poza przekazaniem infekcji drogą kontaktów seksualnych istnieje również możliwość zakażenia przez transfuzję krwi lub w przebiegu ciąży – z matki na dziecko. Kiła wrodzona jest obecnie coraz większym problemem. Niezdiagnozowana choroba u matki może powodować przedwczesny poród, niską masę urodzeniową dziecka, deformację narządów, a nawet śmierć płodu.

Obok kiły często spotykaną bakteryjną infekcją intymną jest choroba wywoływana przez Neisseria gonnorrhoeae, czyli dwoinki rzeżączki odpowiadające za rzeżączkę. Podstępność choroby polega na często bezobjawowym przebiegu, co utrudnia diagnozę i powoduje jej dalsze rozprzestrzenianie. Kolejnym znanym i powszechnym patogenem jest Chlamydia trachomatis. Ilość chlamydioz na całym świecie wyrażana jest w milionach. Jest to bardzo powszechna infekcja bakteryjna, która może być przenoszona różnymi drogami. Poza kontaktem płciowym bakteria rozprzestrzenia się również drogą kropelkową, za pośrednictwem rąk lub poprzez materiały zanieczyszczone fekaliami. Co istotne, osoby chore na chlamydiozę mają 5-krotnie wyższe ryzyko zakażenia HIV. Zakażenia bakteriami Mycoplasma genitalium i Mycoplasma hominis często przebiegają bezobjawowo. Wywoływane są przez drobne bakterie nieposiadające ściany komórkowej, co warunkuje ich naturalną oporność na wiele grup antybiotyków. Infekcje wywołane bakteriami Mycoplasma hominis występują powszechnie u osób aktywnych seksualnie (nawet u 50% z nich). Infekcje Ureaplasma urealyticum oraz Ureaplasma parvum często przebiegają bezobjawowo. Są to częste zakażenia, które mogą dotyczyć aż 75% osób aktywnych seksualnie. Bakteria Haemophilus ducreyi wywołuje wrzód miękki, który podczas diagnozy należy różnicować z kiłą i opryszczką, gdyż powoduje podobne objawy.

Infekcje wirusowe i pierwotniakowe

Rzęsistkowica to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Trichomonas vaginalis (inaczej: rzęsistek pochwowy), która prowadzi do stanów zapalnych układu moczowo-płciowego. Przenoszona jest głównie przez kontakty seksualne. Możliwe jest również zakażenie drobnoustrojem poprzez kontakt z zainfekowanym materiałem (artykuły toaletowe, odzież). Odnotowano też przypadki zarażenia dziecka przez matkę w trakcie porodu naturalnego. Zakażenia Trichomonas vaginalis są bardzo powszechne. Niezwykle popularną wirusową infekcją intymną jest opryszczka. Opryszczkę pospolitą powodują dwa typy wirusa Herpes simplex – HSV-1 i HSV-2. Oba typy wirusa wywołują objawy w miejscu zakażenia. Typ 1 powiązany jest głównie z infekcjami w górnej części ciała – zmiany zlokalizowane są w obrębie warg i jamy ustnej, a typ 2 kojarzony jest z zakażeniem narządów płciowych. Z uwagi na zmianę zwyczajów seksualnych ta prawidłowość nie jest już jednak regułą. Istnieje możliwość zakażenia HSV dziecka przez matkę w trakcie porodu naturalnego.

Kto powinien się przebadać

Badanie w kierunku infekcji przenoszonych drogą płciową zaleca się każdej osobie aktywnej seksualnie. Szczególnie narażone są osoby praktykujące ryzykowne zachowania seksualne, jak na przykład seks bez zabezpieczenia prezerwatywą, chemseks. Niezwłocznie należy przebadać się po stosunku z osobą o nieznanym statusie serologicznym, a także z potwierdzoną infekcją intymną. Badanie skriningowe zaleca się przed rozpoczęciem współżycia z nowym partnerem, a także około 3 miesięcy po zakończeniu terapii infekcji intymnej. Zakażenia przenoszone drogą płciową mogą również utrudniać zajście w ciążę, dlatego zaleca się wykonanie szerokiego panelu infekcyjnego parom planującym ciążę, a także kobietom mającym trudności z zajściem w ciążę. Pakiet intymny stanowi również świetne rozwiązanie dla osób z nawracającymi, przewlekłymi infekcjami układu moczowego.