Czego szukasz?

Filtrowanie

Śpiączka cukrzycowa – postrach dnia codziennego

11 marca, 2021
Tomasz Janiszewski
Śpiączka cukrzycowa

Śpiączka cukrzycowa to powikłanie cukrzycowe, które zagraża życiu. Stan taki można określić jako utratę przytomności, w wyniku czego pacjent nie może się wybudzić ani celowo reagować na obrazy, dźwięki i inne bodźce środowiskowe. Przyczyną śpiączki cukrzycowej jest zaburzenie poziomu cukru we krwi. Prawidłowe stężenie glukozy u zdrowej osoby wynosi 70–100 mg/dl. Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego można wyróżnić dwa typy śpiączki cukrzycowej:

  • śpiączka hiperglikemiczna, inaczej kwasicza lub ketonowa, której przyczyną jest zbyt wysokie stężenie cukru we krwi, wynoszące powyżej 400 mg/dl
  • śpiączka hipoglikemiczna, która charakteryzuje się zbyt niskim poziomem cukru we krwi, wynoszącym poniżej 20 mg/dl

Podstawową przyczyną hiperglikemii są zaburzenia w wydzielaniu insuliny przez trzustkę, a także podwyższający się poziom glukozy we krwi na skutek nieprawidłowego leczenia cukrzycy (stosowanie nieodpowiednich dawek insuliny). Co ważne, niezdrowy styl życia oraz nieodpowiednia dieta mogą dodatkowo wpłynąć na wahania glukozy we krwi. Zbyt niski poziom glukozy we krwi (hipoglikemia) powoduje zaburzenia w funkcjonowaniu komórek nerwowych, w wyniku czego pojawiają się drgawki, zaburzenia świadomości i wspomniana śpiączka cukrzycowa.

Z powodu bardzo dużego zagrożenia, jakie dla zdrowia i życia stanowi śpiączka cukrzycowa, bardzo ważne jest jak najszybsze udzielenie pomocy medycznej choremu. Niestety często zdarza się, że śpiączka cukrzycowa jest pierwszym objawem nierozpoznanej cukrzycy, a samo omdlenie pojawia się niespodziewanie. Dlatego też śpiączka cukrzycowa powoduje wiele powikłań wtórnych, takich jak urazy głowy, złamania kończyn, które są następstwem upadków po niekontrolowanej utracie przytomności. Objawami towarzyszącymi śpiączce cukrzycowej wynikającej z hipoglikemii mogą być początkowo drgawki przypominające atak padaczki, a później osłabienie napięcia mięśniowego. Przedłużający się stan śpiączki często prowadzi do nieodwracalnych skutków neurologicznych, a także wpływa na pracę układu sercowo-naczyniowego, powodując zaburzenia w funkcjonowaniu serca.

Należy zaznaczyć, że osobami najbardziej narażonymi na śpiączkę hipoglikemiczną są pacjenci intensywnie leczeni insuliną. W przypadku zauważenia objawów hipoglikemii wskazane jest niezwłoczne spożycie około 15 g glukozy. W aptekach dostępne są łatwe do przygotowania preparaty glukozowe w postaci żeli, proszków lub tabletek, które rozpuszcza się w wodzie. W razie braku dostępu do specjalistycznych preparatów można rozpuścić około 2 łyżeczek białego cukru w niewielkiej ilości wody lub soku owocowego, a następnie wypić. Jeśli taki zabieg nie przyniesie rezultatu, należy go powtórzyć po 15 minutach. Sytuacja staje się problematyczna w przypadku osoby, która straciła przytomność i nie jest w stanie połykać. Wtedy należy podać dożylnie glukozę lub podskórnie glukagon.

Jak już wspomniano, również stan hiperglikemii jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia i życia człowieka. Ostre stany hiperglikemiczne prowadzą do kwasicy ketonowej lub kwasicy mleczanowej.

 

Dane Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wskazują, że śmiertelność wynikająca z kwasicy ketonowej wynosi nawet 50%.

 

Dzieje się tak z powodu obniżenia pH krwi oraz pojawienia się ciał ketonowych w moczu i surowicy krwi. Ze względu na towarzyszące zaburzenia wodno-elektrolitowe dochodzi do śpiączki ketonowej, która może prowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu. W zależności od stopnia zaawansowania kwasicy stosuje się rozmaite metody leczenia. W przypadku lekkiej kwasicy pacjenci powinni spożywać odpowiednią, zaleconą przez lekarza, ilość płynów, a także oznaczać poziom glukozy we krwi co dwie godziny aż do ustabilizowania. Dodatkowo niezbędne jest stosowanie zaleconych dawek insuliny. Stan średniej i ciężkiej kwasicy wymaga hospitalizacji, podczas której monitoruje się tętno, ciśnienie, funkcje nerek, a także przyjmowane płyny.

Podsumowanie

Tak jak w przypadku innych powikłań cukrzycowych, bardzo ważne jest tu jak najszybsze ustalenie rozpoznania. Badania naukowe wskazują na duży problem społeczny, którym jest niewiedza co do powikłań cukrzycowych. Dlatego bardzo istotnym elementem profilaktyki cukrzycy jest dokształcanie pacjentów nie tylko z zakresu objawów tej choroby, ale także rozróżniania hiper- i hipoglikemii. Typowymi objawami hiperglikemii są przede wszystkim: znacznie częstsze oddawanie moczu (próba wyrównania cukru), duże pragnienie, bóle brzucha, nudności, wymioty, a także przyspieszony, głęboki oddech. Do typowych objawów hipoglikemii zaliczamy silny głód, niepokój, nerwowość, zaburzenia koncentracji, drżenie mięśni, stany lękowe oraz pobudzenie połączone z agresją. Zarówno w przypadku śpiączki cukrzycowej, jak i innych niebezpiecznych powikłań cukrzycy kluczowe jest monitorowanie choroby. Służy do tego pomiar hemoglobiny glikowanej (HbA1c), który odzwierciedla średnią glikemię w okresie około 3 miesięcy poprzedzających badanie.

Piśmiennictwo

  1. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2019, Diabetologia Praktyczna 2019; 5 (1).
  2. Szadkowska A., Ostre stany w cukrzycy, Family Medicine & Primary Care Review 2012; 14 (2): 286–290.
  3. Zozulińska-Ziółkiewicz D., Wierusz-Wysocka B., Leczenie ostrych stanów hiperglikemicznych – aktualne spojrzenie na stary problem, Diabetologia Kliniczna 2013; 2 (3): 104–111.
  4. https://cukrzyca.pl/o-spiaczce-cukrzycowej-przyczyny-objawy-leczenie/.
  5. https://www.diabetes.co.uk/diabetes-complications/diabetic-coma.html.
  6. Pyke D.A., Diabetic ketosis and coma, Journal of Clinical Pathology. Supplement (Association of Clinical Pathologists) 1969; 2: 57–65.
Tomasz Janiszewski

Tomasz Janiszewski

Specjalista ds. Informacji Naukowej, Junior Product Manager ds. Diagnostyki Molekularnej i Produktów IDS

572 596 102

t.janiszewski@euroimmun.pl

Masz pytanie dotyczące tego tematu? 





    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

    Katalog produktów