Od początku pandemii diagnostyka laboratoryjna jest niezbędnym narzędziem w walce z COVID-19. W związku z szybko rosnącą wiedzą na temat wirusa SARS-CoV-2 oraz patogenezy COVID-19 zalecane algorytmy diagnostyczne kilkukrotnie ulegały istotnym modyfikacjom. Początkowo jedynie testy molekularne umożliwiały rozpoznanie tej choroby, jednak dramatycznie rosnąca liczba nowych przypadków na świecie skłoniła ekspertów w dziedzinie chorób zakaźnych i epidemiologii do szukania rozwiązań, które usprawnią dotychczas funkcjonujący algorytm diagnostyczny i pozwolą na szybką izolację zakażonych w celu zahamowania dalszego rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Zgodnie z zaleceniami WHO w ściśle określonych sytuacjach testy antygenowe można zaimplementować do algorytmu diagnostycznego, by zmniejszyć liczbę wykonywanych testów molekularnych oraz wesprzeć szybką identyfikację i leczenie COVID-19. Na początku listopada 2020 roku Ministerstwo Zdrowia opublikowało Stanowisko Zespołu do spraw koordynacji sieci laboratoriów COVID w sprawie możliwości wykorzystania testów wykrywających antygen SARS-CoV-2 w diagnostyce COVID-19 w Polsce, wedle którego w przypadku podejrzenia infekcji SARS-CoV-2 u pacjenta z objawami testy antygenowe umożliwiają rozpoznanie COVID-19, co ma na celu poprawę sytuacji epidemiologicznej w Polsce i usprawnienie diagnostyki COVID-19.

Testy antygenowe do diagnostyki zakażeń SARS-CoV-2

Testy antygenowe służą do wykrywania antygenów (białek) wirusa SARS-CoV-2 w materiale pobranym od pacjenta. Ministerstwo Zdrowia zwraca szczególną uwagę na jakość stosowanych testów antygenowych. W Polsce do diagnostyki powinny być wykorzystywane wyłącznie te, które spełniają następujące kryteria:

• swoistość diagnostyczna ≥97%
• czułość diagnostyczna ≥90%

w odniesieniu do danych walidacyjnych deklarowanych przez producenta.

Testy antygenowe są najbardziej wiarygodne na wczesnym etapie zakażenia, gdy ładunek wirusa w badanym materiale jest najwyższy.

Zastosowanie testów antygenowych wykrywających antygen SARS-CoV-2 w diagnostyce COVID-19

Testy antygenowe pozwalają odciążyć laboratoria genetyczne, co skraca czas oczekiwania na wynik badania i usprawnia proces kierowania osób zakażonych wirusem SARS-CoV-2 na izolację. Gdy liczba przypadków COVID-19 gwałtownie rośnie, szybka izolacja chorych ma kluczowe znaczenie dla ograniczania dalszej transmisji wirusa SARS-CoV-2.

Ponadto istotną rolę mogą pełnić testy antygenowe wykonywane w ramach badań przesiewowych w placówkach, w których ryzyko wystąpienia ogniska zakażenia wirusem SARS-CoV-2 jest duże, a jego konsekwencje mogą mieć poważne skutki (m.in. hospicja, domy opieki nad seniorami). Regularne powtarzanie testów antygenowych umożliwia podjęcie szybkich działań, zapobiegając rozprzestrzenianiu się koronawirusa.

Piśmiennictwo

1. Stanowisko Zespołu do spraw koordynacji sieci laboratoriów COVID w sprawie możliwości wykorzystania testów wykrywających antygen SARS-CoV-2 w diagnostyce COVID-19 w Polsce z dnia 03.11.2020.
2. Ilona Godlewska, Minister zdrowia wprowadza szybkie testy na koronawirusa. Ale dostaną je tylko szpitale, 4.11.2020, dostęp: 3.12.2020, https://trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/7,35612,26475767,minister-zdrowia-chce-szybkich-testow-w-szpitalach-a-tych-jak.html.