Czego szukasz?

Filtrowanie

Wirusowe zapalenie wątroby typu A w Polsce! Co wiemy o WZW A

05 kwietnia, 2022
Małgorzata Kozłowska
Co wiemy o WZW A

Podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Zdrowia dotyczącego między innymi wyzwań stojących przed polskim systemem ochrony zdrowia w dobie masowego napływu ludności z objętej wojną Ukrainy wiceminister zdrowia Waldemar Kraska poinformował o wykryciu pierwszego ogniska wirusowego zapalenia wątroby typu A. Co wiemy o WZW A? Jak może dojść do zakażenia i kto jest na nie najbardziej narażony?

WZW A (żółtaczka pokarmowa, choroba brudnych rąk)

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A), zwane potocznie żółtaczką pokarmową lub chorobą brudnych rąk, to choroba zakaźna wywoływana przez hepatitis A virus (HAV). Jedynym rezerwuarem tego patogenu jest człowiek. Wirus po wniknięciu do organizmu i przejściu przez gardło lub warstwę komórek epitelialnych jelita przedostaje się do krwi, aby dotrzeć do komórek wątrobowych. Replikuje się w hepatocytach i komórkach Kupffera. Po namnożeniu się wirus w wysokich mianach uwalniany jest do stolca i rozprzestrzenia się dalej drogą fekalno-oralną. Przenosi się przez zanieczyszczoną wodę, żywność, brudne ręce i stosunki analne. Wykazuje wysoką oporność na działanie detergentów i temperatury do 60°C.

Wirus ten rozprzestrzenia się w populacji stosunkowo łatwo, gdyż większość zakażonych osób jest zakaźnych już 10–14 dni przed pojawieniem się objawów klinicznych lub wystąpieniem wykrywalnych przeciwciał. Według szacunków 90% zakażonych dzieci oraz 25–50% zakażonych dorosłych przechodzi infekcję bezobjawowo, czemu towarzyszy proces namnażania się i uwalniania wirusa do środowiska.

Schemat 1. Przebieg wirusowego zapalenia wątroby typu A (sporządzono na podstawie: P. Murray i wsp., Mikrobiologia, red. wyd. pol. G. Martirosian, A. Przondo-Mordarska, A. Szkaradkiewicz, wyd. II, b.m.w. 2018).

 

Epidemiologia WZW A

W Polsce i krajach Europy Zachodniej od wielu lat WZW A występowało sporadycznie i większość osób dorosłych do ok. 45. r.ż. nie zetknęła się z HAV w dzieciństwie. Według raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (NIZP-PZH) w Polsce w 2021 r. zarejestrowano 90 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu A. Na świecie zakażenia HAV najczęściej występują na terenach o złym stanie sanitarnym, wśród osób nieprzestrzegających higieny. W ostatnim okresie w Europie opisywane są zachorowania o charakterze ognisk, związane z dużymi skupiskami ludzkimi, sprzyjającymi rozprzestrzenianiu się zakażenia. W krajach rozwijających się większość zakażonych stanowią dzieci, które przechodzą infekcję łagodnie lub bezobjawowo, ale aktywnie uczestniczą w dalszej transmisji wirusa.

Objawy kliniczne WZW A

Objawy kliniczne WZW A są zbliżone do tych, które występują przy zakażeniach HBV (hepatitis B virus), podobnie również przebiega proces uszkodzenia wątroby z udziałem mechanizmów odpornościowych. Objawy pojawiają się nagle między 15. a 50. dniem od kontaktu z wirusem i narastają przez 4–6 dni przed wystąpieniem żółtaczki.

Zakażenie zaczyna się często od gorączki, męczliwości, nudności, wymiotów, bólu brzucha i utraty apetytu. U chorego może pojawić się także ciemne zabarwienie moczu oraz odbarwienie stolca. Możliwy jest ponadto świąd skóry. Żółtaczka występuje u 70–80% dorosłych, ale tylko u 10% dzieci poniżej 6. r.ż.

Objawy ostre ustępują zwykle po kilku dniach. Zwiększona aktywność aminotransferaz utrzymuje się przeciętnie przez 3–4 tygodnie. U chorych z żółtaczką choroba trwa średnio 6 tygodni i rzadko przekracza 3 miesiące. HAV nie wywołuje przewlekłego zapalenia wątroby.

Diagnostyka laboratoryjna WZW A

Ze względu na możliwość występowania postaci bezobjawowych WZW A jedynym kryterium diagnostycznym jest stwierdzenie w surowicy pacjenta obecności przeciwciał anty-HAV w klasie IgM. Stanowi to dowód świeżego zakażenia, niezależnie od aktywności aminotransferaz w surowicy. Przeciwciała anty-HAV w klasie IgM mogą utrzymywać się w surowicy przez 4–6 miesięcy. Zastępowane są z czasem przez przeciwciała klasy IgG, które utrzymują się dożywotnio.

W związku ze wzrostem częstości występowania ostrego WZW typu A w Polsce w latach 2017–2019 oraz możliwym bezobjawowym przebiegiem tego zakażenia zalecane było oznaczanie przeciwciał anty-HAV w klasie IgM i IgG u osób z przypadkowo wykrytą zwiększoną aktywnością aminotransferaz.

Profilaktyka WZW A

Wśród działań profilaktycznych w przypadku WZW A wymienia się przestrzeganie zasad higieny, częste mycie rąk, spożywanie przegotowanej lub butelkowanej wody oraz szczepienia ochronne. Szczepionki przeciw WZW A zawierają inaktywowanego wirusa. Występują w postaci preparatów pojedynczych lub skojarzonych (przeciw WZW A i WZW B). Szczepienia przeciw WZW A są rekomendowane szczególnie osobom wyjeżdżającym do krajów endemicznego występowania choroby, pracownikom służby zdrowia, żłobków, przedszkoli, osobom pracującym w wojsku, pracownikom zatrudnionym przy produkcji żywności, pracownikom oczyszczalni ścieków, dzieciom w wieku przedszkolnym i szkolnym oraz mężczyznom utrzymującym stosunki z mężczyznami (MSM). Skuteczność szczepienia przeciw WZW A oceniana jest na poziomie 98–99%. Odporność po szczepieniu jest długotrwała, prawdopodobnie utrzymuje się całe życie.

Piśmiennictwo

  1. Murray P. i wsp., Mikrobiologia, red. wyd. pol. G. Martirosian, A. Przondo-Mordarska, A. Szkaradkiewicz, wyd. II, b.m.w. 2018
  2. https://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/wzw-a/
  3. https://www.mp.pl/szczepienia/choroby/choroby_wzwa/91239,ostre-wirusowe-zapalenie-watroby-typu-a
  4. http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2021/index_mp.html
Małgorzata Kozłowska

Małgorzata Kozłowska

Kierownik Działu Informacji Naukowej

514 892 443

m.kozlowska@euroimmun.pl

Masz pytanie dotyczące tego tematu? 





    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

    Katalog produktów