Przewód pokarmowy stanowi barierę pomiędzy środowiskiem zewnętrznym a wewnętrznym organizmu człowieka. Nabłonek, którym pokryty jest przewód pokarmowy, ma kontakt nie tylko z niezbędnymi do życia składnikami odżywczymi, ale również z substancjami potencjalnie szkodliwymi oraz z chorobotwórczymi mikroorganizmami. Z tego powodu jelita są silnie zaangażowane w działanie układu immunologicznego. Ich funkcją jest m.in. biosynteza mediatorów stanu zapalnego, które zapoczątkowują w organizmie kaskadę reakcji zapalnych. Początkowo rozwój stanu zapalnego w jelitach pełni rolę ochronną, ale jego przewlekłe utrzymywanie się powoduje zachwianie homeostazy i może prowadzić do rozwoju poważnych chorób, które objawiać się mogą utratą wagi, biegunkami lub zaparciami, krwawieniem z przewodu pokarmowego, bólami brzucha oraz anemią. Niestety objawy te mogą występować w przebiegu wielu chorób przewodu pokarmowego. Prawidłowa diagnostyka różnicowa jest istotnym czynnikiem warunkującym powodzenie terapii i poprawę jakości życia pacjenta.

Autoimmunizacyjne choroby układu pokarmowego

Jedną z przyczyn chorób układu pokarmowego może być zaburzenie prawidłowej pracy układu immunologicznego, prowadzące do wytworzenia specyficznych przeciwciał. Do tej grupy schorzeń należą:

• celiakia
• nieswoiste choroby zapalne jelit
• autoimmunologiczne metaplastyczne zapalenie błony śluzowej żołądka
• autoimmunizacyjne choroby wątroby

Istotne znaczenie dla różnicowania przyczyn trudnych do oceny niespecyficznych objawów klinicznych ze strony układu pokarmowego ma badanie obecności przeciwciał. Nowością na rynku diagnostycznym są testy Immunoblot, które dzięki jednoczesnemu wykrywaniu różnych przeciwciał mogą wspierać diagnostykę różnicową autoimmunizacyjnych chorób układu pokarmowego:

1. Profil EUROLINE Autoimmune Gastrointestinal Diseases (IgA): zawiera dwa główne antygeny wykorzystywane w diagnostyce serologicznej celiakii (tj. transglutaminazę tkankową (tTG) i deamidowane peptydy gliadyny (z wykorzystaniem specjalnie zaprojektowanego peptydu fuzyjnego gliadyny GAF-3X)) oraz antygen (mannan) Saccharomyces cerevisiae, reagujący z przeciwciałami wykorzystywanymi do diagnostyki i różnicowania nieswoistych chorób zapalnych jelit. Autoprzeciwciała przeciwko tTG są prawie całkowicie nieobecne u zdrowych osób i pacjentów z innymi chorobami jelit. Jednak w nieleczonej celiakii ich prewalencja wynosi blisko 100%. Przeciwciała anty-GAF-3X są obecne u 92% pacjentów z celiakią. Z drugiej strony przeciwciała ASCA (ang. anti-Saccharomyces cerevisiae antibodies) występują często u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna (ChLC). Dodatkową zaletą testu EUROLINE Autoimmune Gastrointestinal Diseases (IgA) jest obecność kontroli, która pozwala ocenić, czy przeciwciała klasy IgA są obecne w surowicy, i wykluczyć niedobór IgA.

2. Profil EUROLINE Autoimmune Gastrointestinal Diseases (IgG): oprócz antygenów tTG, GAF-3X i mannanu S. cerevisiae zawiera również antygen komórek okładzinowych żołądka reagujący z przeciwciałami PCA (ang. parietal cell antibodies) i czynnik wewnętrzny (IF, ang. intrinsic factor) do diagnostyki serologicznej autoimmunologicznego zapalenia żołądka i niedokrwistości złośliwej. Profil ten oferuje zatem kompleksowe wsparcie diagnostyki różnicowej trzech ważnych chorób przewodu pokarmowego: celiakii, ChLC i autoimmunologicznego zapalenia żołądka.

Wsparcie diagnostyki

Dolegliwości żołądkowo-jelitowe są jednymi z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów problemów. Nierozpoznane i nieleczone choroby układu pokarmowego zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań zagrażających życiu. Testy EUROIMMUN EUROLINE Autoimmune Gastrointestinal Diseases (IgA/IgG) mogą pomóc w rozpoznaniu celiakii, ChLC oraz autoimmunologicznego zapalenia żołądka i są interesującym nieinwazyjnym testem przesiewowym, wspierającym ewentualną diagnozę.

Piśmiennictwo

1. Williams J.M., Duckworth C.A., Burkitt M.D., Watson A.J., Campbell B.J., Pritchard D.M., Epithelial cell shedding and barrier function: a matter of life and death at the small intestinal villus tip, Vet. Pathol. 2015; 52: 445–455.
2. Martin G.R., Wallace J.L., Gastrointestinal inflammation: a central component of mucosal defense and repair, Exp. Biol. Med. 2006; 231: 130–137.
3. Homsak E., Micetić-Turk D., Bozic B., Autoantibodies pANCA, GAB and PAB in inflammatory bowel disease: prevalence, characteristics and diagnostic value, Wien Klin Wochenschr. 2010; 122: 19–25.
4. Adriaanse M., Leffler D.A., Serum markers in the clinical management of celiac disease, Dig Dis. 2015; 33 (2): 236–243.
5. Mothes T., Deamidated gliadin peptides as targets for celiac disease-specific antibodies, Adv Clin Chem. 2007; 44: 35–63.
6. Rinaldi M., Perricone R., Blank M., Perricone C., Shoenfeld Y., Anti-Saccharomyces cerevisiae autoantibodies in autoimmune diseases: from bread baking to autoimmunity, Clin Rev Allergy Immunol. 2013; 45: 152–161.
7. Laass M.W., Roggenbuck D., Conrad K., Diagnosis and classification of Crohn’s disease, Autoimmun Rev. 2014; 13: 467–471.