Wywiad z prof. dr. hab. med. Lechem Cierpką, konsultantem krajowym w zakresie transplantologii klinicznej.

Panie Profesorze, w dobie panującej pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 zabiegi transplantologiczne wydają się być dużym zagrożeniem dla pacjentów. Czy zabiegi przeszczepiania narządów obecnie się odbywają? Jakie procedury mające na względzie bezpieczeństwo pacjentów zostały wprowadzone?

W dobie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 przeszczepy narządowe, tkankowe, komórek krwiotwórczych są wykonywane tyko ze wskazań pilnych. Oceny pilności procedury transplantacyjnej dokonuje kierownik ośrodka transplantacyjnego. Obecnie praktycznie wyłączone są przeszczepy narządów pobranych od osób żywych, głównie chodzi tutaj o nerki czy fragment wątroby od osoby dorosłej dla dziecka. W swoich zaleceniach konsultanta krajowego uwzględniłem także ograniczone wykonywanie transplantacji w przypadkach wymaganej immunosupresji indukcyjnej ATG, thymoglobuliną, powodującą silną deplecję limfocytów T, a co za tym idzie – poważne osłabienie odpowiedzi immunologicznej. Na transplantację musi być w dobie pandemii wyrażona osobna zgoda biorcy uwzględniająca zagrożenie koronawirusem SARS-CoV-2.

Czy zostały wydane oficjalne rekomendacje dotyczące pacjentów przed i po przeszczepie w okresie trwającej pandemii COVID-19?

Zalecenia i rekomendacje dla pacjentów transplantowanych w czasie pandemii SARS-CoV-2 zostały opracowane przez zespół specjalistów Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego (PTT). Mają one ukazać się wkrótce na stronie internetowej Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji „Poltransplant” i portalach społecznościowych dla pacjentów po przeszczepach oraz PTT. Dzięki sponsoringowi współpracujących firm farmaceutycznych ma też zostać wydana broszura dla pacjentów po przeszczepach narządowych, zawierająca informacje, jak zachowywać się w dobie pandemii wirusa SARS-CoV-2.

Jak wygląda procedura pobierania narządów od dawców przeszczepu? Czy są im przeprowadzane badania w kierunku zakażeń SARS-CoV-2?

Każdy zmarły i żywy dawca narządu, tkanki, komórek krwiotwórczych musi mieć wykonany test na obecność wirusa SARS-CoV-2, podobnie jak biorca. Stwierdzona obecność wirusa dyskwalifikuje dawcę, a u biorcy, jeżeli wynik przyjdzie po wykonanej transplantacji, pozwala na szybkie wdrożenie procedur leczniczych. W transplantologii oczywiście ważny jest czas, np. pobrania i przechowywania narządu. Przedłużone oczekiwanie na wynik testu wirusologicznego może uniemożliwić transplantację.

Jakie jest ryzyko zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 po przyjęciu przeszczepu przez biorcę?

W świetle przedstawionych danych ryzyko zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 po przyjęciu przeszczepu przez biorcę jest takie samo jak ryzyko całej populacji.

Czy osoby po przebytym przeszczepie powinny obawiać się zakażenia nowym koronawirusem? Czy są oni w grupie ryzyka cięższego przebiegu choroby? Jakie działania ochronne należy zastosować wobec tej grupy pacjentów?

Zagrożenie w pełni rozwiniętą chorobą COVID-19 z powikłaniami jest największe u pacjentów z obniżoną odpornością immunologiczną, a taką grupę stanowią pacjenci bezpośrednio po przebytej transplantacji narządowej czy komórek krwiotwórczych, ale także pacjenci po transplantacjach narządowych wykonanych przed okresem pandemii biorący przewlekle osłaniające przeszczepiony narząd leki immunosupresyjne. Tak więc wszyscy pacjenci po transplantacjach znajdują się w grupie zwiększonego ryzyka cięższego przebiegu choroby COVID-19. Zalecenia ochronne dla tej grupy pacjentów nie odbiegają od typowych zasad profilaktyki epidemiologicznej, a więc przede wszystkim unikanie kontaktu z zakażonymi osobami.

Dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała: Małgorzata Kozłowska

Pytania opracowała: Aleksandra Fąferek