wyszukaj najbliższe labotatorium
Czym jest niepłodność?
Niepłodność jest poważnym problemem, z którym mierzy się co dziesiąta para w wieku rozrodczym. Zgodnie z definicją WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) niepłodność rozpoznaje się, gdy nie dochodzi do poczęcia dziecka w ciągu 12 miesięcy regularnego współżycia bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych.
Przyczyn niepłodności może być wiele, dotyczą one zarówno mężczyzn jak i kobiet, np. zaburzenia hormonalne, różnego rodzaju choroby narządów płciowych, przyjmowane leki i inne schorzenia wpływające na ogólny stan zdrowia. Powodem niepłodności mogą być również zaburzenia immunologiczne, polegające na nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego, które wpływają na procesy prowadzące do zapłodnienia.
Na czym polega niepłodność o podłożu immunologicznym?
Organizm wytwarzając przeciwciała, uszkadza komórki rozrodcze lub struktury układu płciowego. Taka rekcja immunologiczna, u kobiety bądź u mężczyzny, uniemożliwia poczęcie dziecka.
Diagnostyka niepłodności immunologicznej
Najważniejsze znaczenie ma wykrycie przeciwciał przeciwko komórkom biorącym udział w zapłodnieniu.
Przeciwciała przeciwplemnikowe
Występują u około 20% niepłodnych par i są najlepiej poznanymi czynnikami immunologicznymi hamującymi zapłodnienie. Mogą być wytwarzane przez układ odpornościowy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Wykrywane są w surowicy krwi i nasieniu. Przeciwciała przeciwplemnikowe upośledzają funkcję nasienia: wiążą się do powierzchni plemników, powodują ich zlepianie i hamują ruchliwość. U kobiet mogą być obecne w śluzie szyjki macicy, tworząc barierę blokującą dotarcie plemników do komórki jajowej.
Przeciwciała przeciwko strukturom jąder, np.: Anty-Leydig cells
przeciwciała skierowane przeciwko komórkom znajdującym się w jądrach. Ich funkcją jest produkcja męskiego hormonu płciowego- testosteronu. Przeciwciała powodują zaburzenia hormonalne i występują u osób cierpiących na choroby endokrynologiczne oraz niepłodność.
Przeciwciała przeciwko strukturom jajnika mogą być skierowane przeciwko różnym elementom jajników:
- Anty- Theca folliculi: przeciwciała skierowane przeciwko komórkom osłonki pęcherzyka jajnikowego, które wytwarzają żeńskie hormony płciowe. Mogą być przyczyną niewydolności jajników, czego skutkiem jest niewystarczająca produkcja estrogenów. Często towarzyszą im kolejne autoprzeciwciała przeciwko inym gruczołom wydzielania wewnętrznego.
- Anty- Zona pellucida: przeciwciała skierowane przeciwko otoczce przejrzystej komórki jajowej, które hamują wnikanie plemników do wnętrza jajeczka, nawet w przypadku sztucznej inseminacji.
Poronienia
Co szósta ciąża kończy się poronieniem. Czasem dochodzi do niego tak wcześnie, że kobieta traktuje pojawiające się krwawienie za spóźnioną miesiączkę. Przyczyną poronień są najczęściej wady genetyczne plemnika, komórki jajowej lub anomalie genetyczne zarodka.
Inne powody to:
- nieprawidłowości w budowie narządów rodnych
- zakażenia wirusowe (różyczka, odra, grypa i inne) i pasożytnicze (np. toksoplazmoza)
- inne choroby przewlekłe (np. cukrzyca, niewydolność nerek)
- zaburzenia czynności tarczycy i inne czynniki hormonalne (np. niedobór progesteronu,
niezbędnego do zagnieżdżenia się zapłodnionego jaja i utrzymania ciąży) - urazy psychiczne
Poronienie nawykowe rozpoznawane jest, gdy kobieta roniła przynajmniej trzy razy z rzędu. Przyczyną powtarzających się poronień mogą być wady genetyczne, czynniki hormonalne, niewydolność szyjki macicy, zakażenia i inne. Powodem poronień nawykowych może być również choroba immunologiczna: zespół antyfosfolipidowy (Anti- Phosholipid Syndrom- APS). Polega ona na skłonności do tworzenia zakrzepów w naczyniach krwionośnych, również w naczyniach łożyska. Wówczas krew nie dopływa do płodu w wystarczającym stopniu, powodujące jego obumarcie, czego skutkiem jest poronienie. U kobiet, u których wystąpiło kilka poronień o nieznanej przyczynie bądź istnieje poważne podejrzenie APSD (inne choroby autoimmunologiczne, zawały serca i mózgu w młodym wieku), należy wykonać badania laboratoryjne.
Diagnostyka poronień w przebiegu APS
Zgodnie z rekomendacjami obowiązującymi na świecie i w Polsce, w przypadku poronień nawykowych lub podejrzenia zespołu antyfosfolipidowego należy wykonać badania laboratoryjne na obecność antykoagulanta toczniowego oraz przeciwciał charakterystycznych dla tej choroby:
- Anty- β2- glikoproteina 1 (Klasa IgG i IgM)
- Anty- Kardiolipina (Klasa IgG i IgM)
- Czasami zalecane są również badania innych rzadkich przeciwciał związanych z tą chorobą,
np:Anty- Fosfatydyloseryna (IgA,IgG,IgM)
Badania laboratoryjne
Diagnostyka niepłodności
- Anty- Plemniki
- Anty- Leydig cells
- Anty- Theca folliculi
- Anty- Zona pellucida
Diagnostyka poronień nawykowych
- Anty- β2- glikoproteina 1 (IgA,IgG,IgM)
- Anty- Kardiolipina (IgA,IgG,IgM)
- Anty- Fosfatydyloseryna (IgA,IgG,IgM)